Tại tọa đàm, nhiều ý kiến cùng quan điểm cho rằng hai yếu tố tiên quyết để khách hàng lựa chọn mua nhà ở hình thành trong tương lai là đảm bảo điều kiện nhà được bán hay chưa và có NH bảo lãnh hay không.
Bởi sự hợp tác bảo lãnh giữa NH và chủ đầu tư cũng chính là sự tích hợp, thể hiện được những điều kiện cần thiết tạo sự an tâm cho người mua nhà.
Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc NHTMCP Phương Đông (OCB):
NH bảo lãnh, minh chứng năng lực chủ đầu tư
Ở góc độ các NHTM, khi đứng ra bảo lãnh dự án nhà ở hình thành trong tương lai NH ràng buộc những điều khoản, xem xét kỹ lưỡng năng lực của chủ đầu tư. Nhiều chủ đầu tư luôn tự giới thiệu rằng mình có năng lực, nhưng thực tế làm sao chứng minh được. Do vậy một dự án hình thành trong tương lai có sự bảo lãnh tài chính của NH (không phải bảo lãnh dự án), sẽ có sự khác biệt rất lớn so các với dự án không được bảo lãnh.
Bởi với định chế trung gian là NH đứng ra bảo lãnh, thể hiện đằng sau đó là năng lực tài chính, tình hình kinh doanh của chủ đầu tư. Mặc dù đó là sự đảm bảo về mặt tài chính, nhưng ít nhất khách hàng được đảm bảo hoàn tiền khi chủ đầu tư không hoàn thành đúng tiến độ cam kết. Vì lợi nhuận và uy tín, các NH không dại gì đứng ra bảo lãnh cho những chủ đầu tư mà họ đánh giá không có đủ năng lực về kinh doanh, tài chính, khả năng quản lý, phát triển dự án. Bản chất NH đứng ra bảo lãnh cũng là sự minh chứng đã có một bước thẩm định ban đầu về năng lực của chủ đầu tư, để khách hàng có sự tham chiếu khi lựa chọn.
Tại OCB, không phải nhà đầu tư nào cũng được NH tham gia bảo lãnh dự án, mà phải trải qua quy trình thẩm định chặt chẽ để có thể tiến đến đối tác chiến lược. Mặc dù OCB tập trung mạnh vào lĩnh vực này, nhưng cũng chỉ có rất ít nhà đầu tư được NH tham gia bảo lãnh dự án hình thành trong tương lai.
Thông thường đó là những đơn vị thực sự muốn trở thành những nhà kinh doanh bất động sản uy tín, có phân khúc khách hàng rõ ràng, có sự trung thực và minh bạch cao. Đối với những chủ đầu tư đó, OCB cung cấp rất nhiều dịch vụ tài chính khác bên cạnh việc bảo lãnh dự án.
Tuy nhiên, cách tiếp cận hiện nay vẫn còn khó khăn, bởi không phải khách hàng nào cũng đề nghị NH cấp bảo lãnh, mà NH phải chủ động tìm đến khách hàng để giới thiệu thông qua các buổi mở bán. Do vậy theo tôi cần phải lan tỏa mạnh mẽ hơn nữa về cơ chế bảo lãnh dự án nhà ở hình thành trong tương lai, bởi đây là quyền lợi chính đáng của người mua nhà.
Những yếu tố như nguồn dữ liệu về dự án, chủ đầu tư, yêu cầu công bố thông tin đại chúng có thể sẽ được hoàn thiện dần trong tương lai, nhưng yếu tố đơn giản nhất NH đứng ra bảo lãnh nhất thiết phải có. Sự hợp tác này thoạt nghe có vẻ đơn giản nhưng đó là sự tích hợp được rất nhiều điều kiện như về khả năng của chủ đầu tư khi đã qua NH thẩm định, một sự đảm bảo và an tâm cần thiết cho khách hàng khi tiền của họ không bị mất.
Thực tế, các NH cho vay mua nhà ở hình thành trong tương lai đã có từ năm 2006, nhưng trong điều kiện khung pháp lý còn không rõ ràng, bản thân các NH phải tìm cách cho vay mà không để phát sinh nợ xấu.
Do vậy giải pháp cực kỳ quan trọng để phát triển cơ chế bảo lãnh nhà ở hình thành trong tương lai là sự kết nối giữa các NH với nhóm gồm chủ đầu tư dự án, người mua nhà và một bộ phận không kém phần quan trọng là lực lượng môi giới bất động sản. Đây là kênh phân phối của chủ đầu tư, những người môi giới chuyên nghiệp có sự kết nối tốt với các NH sẽ gắn kết, hỗ trợ người mua nhà, giúp họ phân biệt đâu là các chủ đầu tư tốt hay chủ đầu tư có rủi ro.
Ông Ngô Quang Phúc, Tổng giám đốc Tập Đoàn Phú Đông
Trăm nghe không bằng một thấy
Các doanh nghiệp bất động sản hiện nay, nhất là những đơn vị có thương hiệu từ trước trên thị trường có chung quan điểm kinh doanh là phải làm tốt, bởi thị trường ngày càng xuất hiện các doanh nghiệp trẻ có năng lực và có sức cạnh tranh rất mạnh mẽ. Do đó, những doanh nghiệp nào chủ quan, kém chất lượng sẽ phải tự đào thải.
Do vậy chính chủ đầu tư phải chủ động cung cấp thông tin về sản phẩm mình kinh doanh. Xin chia sẻ thêm để một dự án có thể triển khai kinh doanh được, chủ đầu tư cũng rất vất vả vì phải hoàn thành nhiều thủ tục pháp lý để được xác nhận đủ điều kiện được bán mới mang lại uy tín, niềm tin cho khách hàng. Theo tôi, một dự án có 2 yếu tố đảm bảo điều kiện được bán và có bảo lãnh của NH, là đủ mang lại sự yên tâm cho khách hàng rồi.
Về cam kết chất lượng sản phẩm có một yếu tố rất quan trọng để khách hàng kiểm tra chính là lịch sử của chủ đầu tư. Người mua nhà nên tận mắt đến xem, kiểm tra các dự án những chủ đầu tư này đã thực hiện trước đó với chất lượng ra sao, tính pháp lý như thế nào trước khi quyết định lựa chọn. Chính việc kiểm tra trực quan sinh động này sẽ giúp cho khách hàng giải tỏa những băn khoăn về rủi ro khi mua nhà.
Một câu chuyện khác liên quan đến đơn vị tham gia hỗ trợ là NH. Riêng tại Himlam cũng không đợi để đến các NH bảo lãnh phải hoàn tiền cho người mua, thậm chí đến khi nhận nhà khách hàng không hài lòng, không muốn nhận, Himlam sẽ hoàn trả lại số tiền mà khách đã đóng và trả lãi suất kỳ hạn 13 tháng.
Thực tế, chúng tôi cho rằng để tăng cường uy tín của mình, chính các chủ đầu tư phải làm ăn bài bản, không đợi đến NH bảo lãnh đứng ra xử lý. Tôi nghĩ dấu hiệu đáng mừng là những rủi ro về việc mua nhà ở hình thành trong tương lai chỉ còn nhắc lại ở những thời điểm trước đây, còn hiện tại thị trường đã minh bạch hơn và khung pháp lý cũng đã dần được cải thiện rất nhiều nhằm tạo cơ chế cho chủ đầu tư, bảo vệ quyền lợi của người mua nhà.